İMEK (ΕΙΜΑΙ)

Α. Σχηματισμός: Σε ονόματα ή ονοματικά σύνολα προστίθεται η κατάληξη –im, -sin, (-dir ) –iz, -siniz, ler(dir) προσαρμοσμένη στην εκάστοτε περίπτωση φωνητικής αρμονίας, δηλαδή:

1. Άν προηγείται i, e : -im -sin (dir) -iz -siniz, - ler(dir) güzel-im zengin-sin öğretmenim.

Ben zenginim	Εγώ είμαι πλούσιος
Sen zenginsin	Εσύ είσαι πλούσιος
Ο zengin	Αυτός είναι πλούσιος
Biz zenginiz	Εμείς είμαστε πλούσιοι
Siz zenginsiniz	Εσείς είσαστε πλούσιοι
Onlar zenginler(dir)	Αυτοί είναι πλούσιοι

Ben zengin değilim	Εγώ δεν είμαι πλούσιος
Sen zengin değilsin	Εσύ δεν είσαι πλούσιος
O zengin değil	Αυτός δεν είναι πλούσιος
Biz zengin değiliz	Εμείς δεν είμαστε πλούσιοι
Siz zengin değilsiniz	Εσείς δεν είσαστε πλούσιοι
Onlar zengin değiller(dir)	Αυτοί δεν είναι πλούσιοι

Ben zengin miyim?	Εγώ είμαι πλούσιος;
Sen zengin misin?	Εσύ είσαι πλούσιος;
O zengin mi (dir)?	Αυτός είναι πλούσιος;
Biz zengin miyiz?	Εμείς είμαστε πλούσιοι;
Siz zengin misiniz?	Εσείς είσαστε πλούσιοι;
Onlar zenginler mi (dir) ?	Αυτοί είναι πλούσιοι;
Ben zengin değil miyim?	Εγώ δεν είμαι πλούσιος;
Sen zengin değil misin?	Εσύ δεν είσαι πλούσιος;
O zengin değil mi (dir) ?	Αυτός δεν είναι πλούσιος;
Biz zengin değil miyiz?	Εμείς δεν είμαστε πλούσιοι;
Siz zengin değil misiniz?	Εσείς δεν είσαστε πλούσιοι;
Onlar zengin değiller mi?	Αυτοί δεν είναι πλούσιοι;

2. Άν προηγείται ı, a : -ım, -sın, ( dır ) – ız, - sınız, - lardır kızgınım şışmanım sarışınım

kızgın = θυμωμένος
Ben kızgınım	Kızgın değilim
Sen kızgınsın	kızgın değilsin
O kızgın (dır)	kızgın değil(dir)
Bız kızgınız	kızgın değiliz
Sız kızgınsınız	kızgın değilsiniz
Onlar kızgınlar(dır)	kızgın değiller(dir)

3.Άν προηγείται ö, ü : -üm, sün, (dür), üz, sünüz, ler(dir) üzgün-üm = είμαι λυπημένος şöför-üm= είμαι οδηγός

Ben üzgünüm	üzgün değilim
Sen üzgünsün	üzgün değilsin
O üzgündür	üzgün değildir
Biz üzgünüz	üzgün değiliz
Siz üzgünsünüz	üzgün değilsiniz
Onlar üzgünlerdir	üzgün değillerdir
Ben üzgün müyüm?	üzgün değil miyim?
Sen üzgün müsün?	üzgün değil misin?
o üzgün müdür?	üzgün değil midir?
Biz üzgün müyüz?	üzgün değil miyiz?
Siz üzgün müsünüz?	üzgün değil misiniz?
Onlar üzgünler midir?	üzgün değiller mi?

4.Άν προηγειται : o, u : -um -sun (-dur ) -uz -sunuz -lar(dır ) uzun -um doktor –um

Ben uzunum uzun değilim	Ben uzun muyum ?	uzun değil miyim?
Sen uzunsun uzun değilsin	Sen uzun musun?	uzun değil misin?
O uzun(dur ) uzun değil(dir)	O uzun mu?	uzun değil mi(dir)?
Biz uzunuz uzun değiliz	Biz uzun muyuz?	uzun değil miyiz?
Siz uzunsunuz uzun değilsiniz	Siz uzun musunuz?	uzun değil misiniz?
Onlar uzunlardır uzun değillerdir	Onlar uzunlar mı?	uzun değiller mi?

Ουσιαστικά επίθετα και πτωτικά σύνολα που λήγουν σε φωνήεν αναπτύσσουν το ευφωνικό –y- στο πρώτο ενικό και πληθυντικό πρόσωπο:

gözlüklü-y-üm	gözlüklü-y-üz
yalancı-y-ım	yalancı-y-ız
yakışıklı-y-ım	yakışıklı-y-ız
zeki-y-im	zeki-y-iz
bankada-y-ım	bankada-y-ız
burada-y-ım	burada-y-ız
sizinle-y-im	sizinle-y-iz
mutlu-y-um	mutlu-y-uz

ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ:

α) Η κατάληξη - dir -dır -dir -dur -dür στο τρίτο (ενικό και πληθυντικό ) πρόσωπο συνήθως παραλείπεται. Σε περίπτωση που προηγείται ένα από τα οχτώ άηχα (k p f g h s ş ç )
τότε το –d μετατρέπεται σε -t (tir tır tur tür) büyüktür açtır rahattır nefistir

β) Η τροπή των 4 άηχων (p k ç t ) σε ηχηρά( b ğ c d ) ισχύει κυρίως για τα σύμφωνα k ç (ğ, c) όταν ακολουθεί φωνήεν, δηλαδή στο πρώτο ενικό και πληθυντικό πρόσωπο:

büyük	→büyüğüm büyüğüz (αλλά büyüksün)
küçük	→küçüğüm küçüğüz (αλλά küçüksün)
açık	→açığım açığız (αλλά açıksın)
gıcık	→gıcığım gıcığız (αλλά gıcıksın)
genç	→ gencim genciz
kıskanç	→ kışkancım kışkancız
iğrenç	→ iğrencim iğrenciz
muhtaç	→ muhtacım muhtacız
gülünç	→ ülüncüm ülüncüz
ilginç	→ ilgincim ilginciz
αλλά aç	→ açım

Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται με ουσιαστικά ή επίθετα από άλλες γλώσσες που δεν παρουσιάζουν την αναμενόμενη αρμονία:

meşgulüm (είμαι απασχολημένος)

halsizim (είμαι αδιάθετος)

dikkatliyim (είμαι προσεκτικός)

kontroldeyim (είμαι στον έλεγχο)

başroldeyim (είμαι πρωταγωνιστής)