Ενεστώτας Γενικός, Μέλλοντας, Αόριστος (Ασαφής) - Geniş Zaman

Μπορούμε να ονομάσουμε το χρόνο αυτό απλώς χρόνο διαρκείας ή χρόνο αοριστολογικού παρόντος ή γενικό ενεστώτα. Ο «Geniş zaman» φανερώνει ότι η ενέργεια ή η πράξη, που δηλώνεται από το ρήμα, γίνεται πάντοτε (όχι όμως αυτήν την στιγμή). Είναι εξακολουθητικός χρόνος που αναφέρεται στο παρόν, στο παρελθόν και ιδιαίτερα στο μέλλον. Η κατά γράμμα μετάφραση του Geniş Zaman είναι Ευρύς εκτενής χρόνος.

1. Στα ρήματα που λήγουν σε φωνήεν (μονοσύλλαβα ή πολυσύλλαβα) προσθέτουμε το "-r "

beklemek	→	bekle+r	bekler+im	beklerim	περιμένω
yürümek	→	yürü+r	yürür+sün	yürürsün	περπατάς
yemek	→	ye+r	yer	yer	τρώει
hazırlamak	→	hazırla+r	hazırlar+ız	hazırlarız	ετοιμάζουμε
demek	→	de+r	der+siniz	dersiniz	λέτε
aramak	→	ara+r	arar+lar	ararlar	ψάχνουν

Olumlu-Κατάφαση

Verb stem	r	Personal suffix
oku	r	um	διαβάζω
oku	r	sun	διαβάζεις
oku	r		διαβάζει
oku	r	uz	διαβάζουμε
oku	r	sunuz	διαβάζετε
oku	r	lar	διαβάζουν

Soru-Ερώτηση

oku	r	mu	yum?	Διαβάζω;
oku	r	mu	sun?	Διαβάζεις;
oku	r	mu?		Διαβάζει;
oku	r	mu	yuz?	Διαβάζουμε;
oku	r	mu	sunuz?	Διαβάζετε;
oku	rlar	mı?		Διαβάζουν;

Olumsuz - Άρνηση

Verb Stem	me/ma (z)	Personal suffix
oku	ma	m	Δεν διαβάζω
oku	maz	sin	Δεν διαβάζεις
oku	maz		Δεν διαβάζει
oku	ma	yız	Δεν διαβάζουμε
oku	maz	sınız	Δεν διαβάζετε
oku	maz	lar	Δεν διαβάζουν

Soru - Ερώτηση

oku	r	mu	yum?	Διαβάζω;
oku	r	mu	sun?	Διαβάζεις;
oku	r	mu?		διαβάζει
oku	r	mu	yuz?	Διαβάζουμε;
oku	r	mu	sunuz?	Διαβάζετε;
oku	rlar	mı?		Διαβάζουν;

Olumsuz Soru - Ερωτηματική άρνηση

oku	maz	mı	yım?	Δεν διαβάζω;
oku	maz	mısın?		Δεν διαβάζεις;
oku	maz	mı?		Δεν διαβάζει;
oku	maz	mı	yız?	Δεν διαβάζουμε;
oku	maz	mı	sınız?	Δεν διαβάζετε;
oku	mazlar	mı?		Δεν διαβάζουν;

2. Σε δισύλλαβα και πολυσύλλαβα ρήματα προσθέτουμε "-ir, -ir, -ur, -ür"

karşılaşmak	→	karşılaş+ır	karşılaşır+ım	karşılaşırım	συναντιέμαι (τυχαία)
değişmek	→	değiş+ir	değişir+sin	değişirsin	αλλάζεις
oturmak	→	otur+ur	oturur	oturur	κάθεται
düşünmek	→	düşün+ür	düşünür+üz	düşünürüz	σκεφτόμαστε

3. Σε μονοσύλλαβα προσθέτουμε "er-ar".

düşmek	→	düş+er	düşer+im	düşerim	πέφτω
bakmak	→	bak+ar	bakar+sın	bakarsın	κοιτάζεις
sormak	→	sor+ar	sorar	sorar	ρωτάει
gitmek	→	git+er	gider+iz	gideriz	πηγαίνουμε
etmek	→	et+er	eder+siniz	edersiniz	κάνετε
yenmek	→	yen+er	yener+ler	yenerler	νικάνε

Olumlu - Κατάφαση

göster-ir-im	δείχνω
göster-ir-sin	δείχνεις
göster-ir	δείχνει
göster-ir-iz	δείχνουμε
göster-ir-siniz	δείχνετε
göster-ir-ler	δείχνουν

Olumsuz - Άρνηση

göstermem	Δεν δείχνω
göstermezsin	Δεν δείχνεις
göstermez	Δεν δείχνει
göstermeyiz	Δεν δείχνουμε
göstermezsiniz	Δεν δείχνετε
göstermezler	Δεν δείχνουν

Soru - Ερώτηση

gösterir  miyim?	Δείχνω;
gösterir  misin?	Δείχνεις;
gösterir  mi?	Δείχνει;
gösterir  miyiz?	Δείχνουμε;
gösterir  misiniz?	Δείχνετε;
gösterirler mi?	Δείχνουν;

Olumsuz soru - Ερωτηματική άρνηση

göstermez  miyim?	Δεν δείχνω;
göstermez misin?	Δεν δείχνεις;
göstermez mi?	Δεν δείχνει;
göstermez miyim?	Δεν δείχνουμε;
göstermez misiniz?	Δεν δείχνετε;
göstermezler mi?	Δεν δείχνουν;

3. Σε ορισμένα μονοσύλλαβα ρήματα αντί το "er-ar" προσθέτουμε "-ir, -ır, -ur, -ür"

almak	παίρνω	→	alır
bilmek	ξέρω	→	bilir
bulmak	βρίσκω	→	bulur
gelmek	έρχομαι	→	gelir
görmek	βλέπω	→	görür

kalmak	μένω	→	kalır
olmak	γίνομαι	→	olur
ölmek	πεθαίνω	→	ölür
sanmak	νομίζω	→	sanır
varmak	φτάνω	→	varır
vermek	δίνω	→	verir
vurmak	χτυπώ	→	vurur

Olumlu - Κατάφαση

verb stem	(a,e,ı,i,ü,u)r	Personal suffix
gel	ir	im	έρχομαι
gel	ir	sin	έρχεσαι
gel	ir		έρχεται
gel	ir	iz	ερχόμαστε
gel	ir	siniz	έρχεστε
gel	ir	ler	έρχονται

Olumsuz-Άρνηση

Verb stem  me/ ma(z) personal suffix
gel	me	m	Δεν έρχομαι
gel	mez	sin	Δεν έρχεσαι
gel	mez		Δεν έρχεται
gel	me	yiz	Δεν ερχόμαστε
gel	mez	siniz	Δεν έρχεστε
gel	mez	ler	Δεν έρχονται

Olumlu Soru - Ερώτηση

mı mi mu mü
gel	ir	mi	yim?	Έρχομαι;
gel	ir	mi	sin?	Έρχεσαι;
gel	ir	mi?	-	Έρχεται;
gel	ir	mi	yiz?	Ερχόμαστε;
gel	ir	mi	siniz?	Έρχεστε;
gel	irler	mi?	-	Έρχονται;

Olumsuz Soru - Αρνητική ερώτηση

mez /maz
gel	mez	mi	yim?	Δεν έρχομαι;
gel	mez	mi	sin?	Δεν έρχεσαι;
gel	mez	mi?		Δεν έρχεται;
gel	mez	mi	yiz?	Δεν έρχεστε;
gel	mez	mi	siniz?	Δεν ερχόσαστε;
gel	mez	ler mi?		Δεν έρχονται;

ΠΡΟΣΟΧΗ!

yemek	τρώω	→	yer
yenmek	τρώγομαι	→	yenir
yenmek	νικάω	→	yener
demek	λέω	→	der
denmek	λέγομαι	→	denir
denemek	δοκιμάζω	→	dener
uymak	ταιριάζω	→	uyar
uyumak	κοιμάμαι	→	uyur

Στην κατάφαση και στην ερώτηση τα ρήματα κλίνονται ως εξής:

ατάφαση gelmek  Ερώτηση
Ben	gelirim	gelir	miyim?
Sen	gelirsin	gelir	misin?
O	gelir	gelir	mi?
Biz	geliriz	gelir	miyiz?
Siz	gelirsiniz	gelir	misiniz?
Onlar	gelirler	gelirler	mi?

Κατάφαση aramak Ερώτηση
Ben	ararım	arar	mıyım?
Sen	ararsın	arar	mısın?
O	arar	arar	mı?
Biz	ararız	arar	mıyız?
Siz	ararsınız	arar	mısınız?
Onlar	ararlar	ararlar	mı?

Στην άρνηση τα ρήματα πάντα κλίνονται με τον ίδιο τρόπο, ανεξάρτητα από το αν είναι μονοσύλλαβα ή πολυσύλλαβα ή αν λήγουν σε φωνήεν.

Άρνηση gelmek Αρνητική Ερώτηση
Ben	gelmem	gelmez	miyim?
Sen	gelmezsin	gelmez	misin?
O	gelmez	gelmez	mi?
Biz	gelmeyiz	gelmez	miyiz?
Siz	gelmezsiniz	gelmez	misiniz?
Onlar	gelmezler	gelmezler	mi?

Στην κατάφαση τονίζονται "-er, -âr, ir, -ir, -ûr, -ur". Στην άρνηση τονίζονται οι αρνητικές καταλήξεις "-me, -mâ". Στην ερώτηση τονίζονται πριν την κατάληξη "mi, mı, mu, mü":

beklerim	beklemem
bakarsın	bakmazsın
gelir	gelmez
çalışırız	çalışmayız
konuşursunuz	konuşmazsınız
düşünürler	düşünmezler
bekler miyim?	beklemez miyim?
bakar mısın?	bakmaz mısın?
gelir mi?	gelmez mi?
çalışır mıyız?	çalışmaz mıyız?
konuşur musunuz?	konuşmaz mısınız?
düşünürler mi?	düşünmezler mi?

Α) ΠΑΡΟΝ

Ο Geniş Zaman ως Ενεστώτας χρησιμοποιείται για τις συνήθειες και για τις πράξεις που γίνονται ( ή κάνουμε) τακτικά, αλλά όχι την στιγμή που μιλάμε. Αν κάνουμε την ερώτηση “ne zaman” παίρνουμε την απάντηση “her zaman”

Ben sigara içerim.

Εγώ γενικά καπνίζω, όχι τώρα
Siz gazete okur musunuz?

Διαβάζετε εφημερίδες;(γενικά)
Siz gazete mi okuyorsunuz?

Διαβάζετε βιβλίο;(Ρωτάμε αν τώρα διαβάζει βιβλίο)
Anneannem okumayı ve yazmayı bilmez

Η γιαγιά μου δεν ξέρει να διαβάζει και να γράφει
Her gece saat 11'de yatar mısınız?

Κάθε βράδυ ξαπλώνετε στις 11 η ώρα;
Her hafta sonu mutlaka lokantaya gideriz

Κάθε Σαββατοκύριακο οπωσδήποτε πάμε στο εστιατόριο.
Hangi günler senin için daha uygun olur?

Ποιες μέρες σε βολεύει περισσότερο;
Yürümeyi sevmez misiniz?

Σας αρέσει να περπατάτε;
Eşinize mutfak işlerinde yardım eder misiniz?

Βοηθάτε την σύζυγο σας στην κουζίνα;
Bazen yardım ederim, bazen etmem
Μερικές φορές βοηθάω, μερικές φορές δεν βοηθάω.

Av και θεωρητικά είναι λάθος, μπορούμε να χρησιμοποιούμε το «Şimdiki Zaman» αντί του «Geniş Zaman». Αυτό συμβαίνει πιο συχνά στην καθομιλουμένη. Ωστόσο αντίστροφα δε γίνεται:
Ben yüzmeyi hiç sevmiyorum. ... hiç sevmem.

Δε μ' αρέσει καθόλου να κολυμπάω.
Annem, babam her salı pazara gidiyorlar. ... pazara gi derler.

Οι γονείς μου κάθε Τρίτη πηγαίνουν στη λαϊκή.)
Her gün gazete okuyor musunuz? -- ... okur musunuz?

Κάθε μέρα διαβάζετε εφημερίδα;

Β) Ο "Geniş Zaman" ως μέλλοντας δείχνει την αβεβαιότητα του ομιλητή για τις πράξεις που θα κάνει ή θα γίνουν.

Χρησιμοποιείται όταν δε θέλουμε να δεσμευθούμε και επίσης πολύ συχνά σε υποθετικές προτάσεις:

Geniş Zaman: προθεση, προθυμία, ελπίδα.

Gelecek Zaman: βεβαιότητα


Yarın saat sekizde gelirim

Αύριο μάλλον θα έρθω στις οχτώ(Δεν είμαι σίγουρος αν θα έρθω, δεν δεσμεύομαι)
Yarın saat sekizde geleceğim

Αύριο οπωσδήποτε θα έρθω στις οχτώ.(Δεσμεύομαι)
Üzülme, sınavları rahat geçersin.

Μην ανησυχείς θα περάσεις άνετα τις εξετάσεις. (νομίζω ότι θα περάσεις)
Üzülme, sınavları rahat geçeceksin.

Μην ανησυχείς θα περάσεις άνετα τις εξετάσεις.(είμαι σίγουρος...)
Belki telefon eder

Ίσως τηλεφωνήσει(το ελπίζω)
Yarım saat sonra telefon edecek.

Θα τηλεφωνήσει μετά από μισή ώρα(είμαι σίγουρος)
En geç bir saat içinde orada oluruz

Το αργότερα σε μια ώρα θα είμαστε εκεί.
Ne zaman gelirler?

Πότε θα έρθουν;(Πότε λες να έρθουν;)
İstersen, derslerine yardım ederim.

(Av θέλεις, θα σε βοηθήσω στα μαθήματά σου.)

O ερωτηματικός τύπος στο Β' ενικό ή πληθυντικό πρόσωπο συνήθως χρησιμοποιείται για να ζητήσουμε κάτι ευγενικά:
Lütfen pencereyi kapatır mısın?

Παρακαλώ, θα κλείσεις το παράθυρο; [Μπορείς να κλείσεις...]

Bize bir iskender kebap ve bir salata daha getirir misiniz?

Θα μας φέρετε ακόμα ένα κεμπάπ και μια σαλάτα;

Otobüsün arkası boş, lütfen ilerler misiniz?

Το πίσω μέρος του λεωφορείου είναι άδειο, παρακαλώ μπορείτε να προχωρήσετε;
Ne içersiniz?

Τι θα πιείτε;
Biraz daha helva ister misin?

Θέλεις ακόμα λίγο χαλβά;
Benim yerime sen sorar mısın?

Μπορείς αντί για μένα να ρωτήσεις εσύ;

Γ) ΠΑΡΕΛΘΟΝ

Σαν αόριστος (ιστορικός ενεστώτας) χρησιμοποιείται ιδιαίτερα σε διηγήματα, ανέκδοτα και λογοτεχνικά έργα

Arşimet birdenbire "Buldum, buldum" diye bağırır ve hemen banyodan çıkar...

O Αρχιμήδης ξαφνικά φώναξε «εύρηκα, εύρηκα» και αμέσως βγήκε από το λουτρό... [...φωνάζει... βγαίνει...]

Mehmet adında bir çoban yaralı Ali Ağayı buldu. Çoban Mehmet hemen koşar, köye gider ve doktoru bulur. Doktor gelir ve Ağayı muayene eder ...

Ένας βοσκός με το όνομα Μεχμέτ βρήκε τον τραυματισμένο Αλί Αγά. Ο βοσκός Μεχμέτ αμέσως έτρεξε, πήγε στο χωριό και βρήκε το γιατρό. Ο γιατρός ήρθε και εξέτασε τον Αγά
[...τρέχει... πηγαίνει... βρίσκει... έρχεται... εξετάζει...]
Küçük Muratcan her zamanki gibi arkadaşları ile parkın futbol sahasına gider ve bir süre orada oynarlar. Daha sonra yemek yemek için eve döner, ama evde hiç kimse yoktur. Bu yüzden komşunun kapısını çalar. Kapıyı Asuman Teyze açar ve hiçbir şey belli etmeden onu içeri alır